روزشمار: 5 بهمن؛ جشن نوسره - مجله عکسفا

در فرهنگ ایران کهن، دلیل آفرینش آدمیان، رواج نیکی محض نه تنها در جهانی زمینی، بلکه در همه کاینات است. بنابراین، انسان ایرانی، وظیفه ای بس سنگین بر عهده دارد و برای تأمین آرامش جهانی، بایستی پیوسته بر ضد قوای زشتی در کوشش و کوشش باشد. جهان ناپایدار کنونی، یک گذرگاه است و آدم از جهان آغازین به خاطر وظیفه ای که به وی محول شده بایستی از این گذرگاه بگذرد و به سوی جهان پایدار و ابدیت خویش بازشود. چون در این گذرگاه نیروهای اهریمنی کمین کرده اند، وظیفه او جنگ در مقابل سپاهیان اهریمنی است. هر انسان، یک تک سوار پیکارگر است و ابزار او در این میدان کارزار پارسایی و شادمانی است. برای نیل به مقصود چیرگی بر قوای اهریمنی ایرانیان خود را بدو چیز نیازمند می دانستند، یکی از آندو، بدنی نیرومند و بازوان نیرومند بود که گفته اند:

و دیگری اراده ای قوی و روحی استوار و مقاوم و با ایمان به شکست نهایی پلیدها و فیروزی قوای نیک. برای دستیابی به قسمت دوم، یعنی روانی شاداب و سالم، وسایل چندی داشته اند که یکی از آن ها ترتیب دادن جشن های متعدد فصلی در طول سال بوده است که به مناسبت های گوناگون برپا می داشتند. مردم در این جشن ها شرکت می کردند و به وسیله تفریحات سالم و عیش و سرور و دست افشانی و آتش افروزی و پایکوبی روان افسرده را شادابی می بخشیدند و خستگی های فکری و جسمی را از تن و روان خویش می زدودند و خویشتن را برای کارهای سنگین روزهای پس از جشن آماده می کردند.

جشن های ایرانی به جشن هایی ملی و مردمی گفته می شود که دارای ریشه تاریخی ایرانی هستند و از دوران باستان تا به امروز رسیده اند. برخی از این جشن ها کم و بیش زنده هستند.

جشن های زنده به جشن هایی اطلاق می شود که بنا به سنت تاریخی در میان مردم رایج است (مانند جشن نوروز). جشن های فراموش شده به جشن هایی اطلاق می شود که بنا به سنت تاریخی برگزار نمی شوند (مانند جشن بهاربد)، اما ممکن است کوشش هایی برای احیای برخی از آن ها رواج داشته باشد.

بررسی جشن های ایرانی و زمان برگزاری آن ها نشان دهنده ویژگی هایی مشترک در میان همه آن ها hست. نخست اینکه تقریبا همگی در پیوند با پدیده های طبیعی و کیهانی و اقلیمی هستند و به همین دلیل کوشش شده است تا زمان برگزاری آن ها هرچه بیشتر با تقویم طبیعی منطبق باشد.

دوم اینکه تقریبا هیچ کدام از جشن های ایرانی برگرفته از دستورهای دینی نیستند. با اینکه همواره پیروان ادیان گوناگون کوشش کرده اند که برخی از آن ها را مراسم دینی خود معرفی کنند؛ اما نمی توان آن ها را متعلق به هیچ دینی دانست.

سومین ویژگی جشن های ایرانی گردهمایی ها و مراسم ایرانی در این است که با سرور و شادی همراه هستند و غم و اشک و گریه در آن ها جایی ندارد. و چهارمین ویژگی جشن ها و مراسم ایرانی در احترام و پاسداشت همه مظاهر طبیعت است. در هیچ کدام از آیین های ایرانی اثری از خشونت و بدرفتاری نسبت به گیاهان و حیوانات دیده نمی شود. بلکه حتی با آیین هایی همراه است که به انگیزه پاکیزگی و پاسداری از محیط زیست برگزار می شود.

پنجمین ویژگی های عمومی جشن های ایرانی در گستردگی مراسم است. ایرانیان جشن ها و آیین های میهنی خود را به گونه ای یک پارچه و با هم بستگی و همزیستی شگفت انگیزی برگزار کرده و تفاوت های قومی و دینی و زبانی را عامل بازدارنده این یگانگی نمی دانستند.

جشن نوسره در 5 روز قبل از جشن بزرگ سده برگزار می شود، ایرانیان با برگزاری این جشن خود را برای برگزاری هرچه باشکوه تر جشن بزرگ سده آماده می کردند.

از آداب برگزاری جشن نوسره برپایی آتش و خواندن نیایش و دعا در درگاه حق است. در روایت ها آمده که با برگزاری این مراسم بزرگان دینی و مذهبی و مسئولان با برنامه ریزی و ایجاد آمادگی برای جشن سده به هرچه باشکوه برگزار شدن آن می پرداختند.