تبلور زنانگی، عشق و امید در رنگین کمان شمال و جنوب خیال - مجله عکسفا

این مجموعه شعر مزین به نقاشی های چشم نواز و منحصربه فرد این بانوی نقاش است که در سبک آبستره، تصویرهای شعری و فکری وی را پس از هر سروده مجسم می سازد. ریاضی در این اثر، دنیای خیال انگیزی از لحظات عاشقانه و انتظارهای شورانگیز خود را به تصویر کشیده است. تعبیرات به کار رفته در مجموعه شعر رنگین کمان شمال و جنوب خیال، پایکوبی انگیز و لطیف هستند که با خوانش آن ها خواه ناخواه موسیقی ملموس و گوشنوازی به جان مخاطب می نشیند.

عمده موتیف های این دفتر شعر، آینده نگری، زن، عشق، امید، آرزو، انتظار و گاه مفاهیم عرفانی است که مخاطب را به سمت و سوی حال خوب و احساسی لطیف سوق می دهد. زنانگی و کنش های زنانه در این مجموعه، نمود چشمگیری دارد. شاعر در شعرهایش واژه ها را با تبحر و در نهایت ظرافت بسان رنگ های شاد و شوق انگیر بر لوح کلام پاشیده است و دنیای خیال انگیزی را پیش روی مخاطب گذاشته که تداعی گر تابلویی زیبا از حس ناب دوست داشتن است.

عشق در شعرهای نشمین ریاضی بسیار جلوه می نماید؛ گویا تار و پود سروده هایش از آبشخور عشق سرچشمه گرفته اند. بی شک مخاطب دلداده، شیفته ترکیبات پر احساس این شاعر تصویرگر می گردد:

دوستت دارمهایت

آیه های مقدس آسمان چندم من است

من حوایی ترین ماجرای عصر توام

بوسه هایت طعم سیب درختی ست

که در بهشتی ترین فصل چشمانت

دستانم را به احتیاج،

آواز می خواند... (رنگین کمان شمال و جنوب خیال، ص 64)

شاعر در عین نمایش لطافت زن، در لفافه به شرایط او در دنیا امروز معترض شده است:

زن در آستانه این شهر و دیار

ایستاده بر پایه های نابرابر پایدار

زن حراج ناخواسته تن

در هیاهوی این آشفته بازار

زن به ناکامیِ یک قلبِ پا به زار

بغضی نهان در گلو

در تلخ خندی آشکار

من یک زنم... (همان، ص 52)

یا

زمان می گذرد

و ما زنان

نقاب پوشان انزوا

از گذشته...

تا آینده ای گرگ و میش

ما حال مبهم آسمانیم

در سکوتی به رنگ شب... (همان، ص 44)

عاطفه بروز یافته در این مجموعه شعر، بیشتر فردی است و شاعر محصور دنیای زنانه خود با انتخاب واژه ها و تعبیرات شاعرانه از سنگلاخ های تصویر و تعابیر پیچیده عبور می نماید و در نهایت تابلویی خیال انگیز از شعر می آفریند که برای مخاطب ملموس است:

در انگشتانم نور بریز

بر بال هایم

بنشان

تپیدن طنین بنفشه ها را

بهار دور نیست

می خواهم پر بکشم

از پنجره های زمستان

تا ... آفتاب

تا آوازی باشم

در سمفونی آسمان (همان ص 42)

ریاضی با اینکه در سال های جوانی از ایران مهاجرت نموده است؛ اما همچنان به زادگاه خود وفادار مانده و یادآوری می نماید که از اهالی دریاست :

غرق می شوم

در دستان آبی ات

آنگاه که عشق سرریز است

بر بلور امواجت

و تو بر شن زار تنم

زلال می خرامی

دختر دریا می شوم

و در گامی، شور

با تو به پایکوبی می آیم

و غرق می شوم در بلوار امواجت. (همان، ص 50)

اشعار در این مجموعه بدون نام، ردیف و منتشر شده اند. ظاهرا شاعر انتخاب نام شعرهایش را به مخاطب سپرده است. این گونه به نظر می رسد که این بانوی نقاش به جای نام شعری، با تابلوهای نقاشی اش، شناسنامه ای تصویری برای سروده های خود برگزیده است و بدین گونه فکر مخاطبش را به سمت مکنونات درونی و شعری خود راهنمایی می نماید.

باید اشاره کنیم که زبان شعری ریاضی، ساده و به دور از پیچیدگی های کلامی و تهی از ابتذال است. در عین حال توصیفات شعری وی قوی و غافل گیرکننده است و بیشتر انتزاعی هستند تا عینی:

گاه که خواب به آیینه تعبیر می گردد

انعکاس بودن توست

مردمک های هیاهو

در نگاه کولاک تو

بر آتشکده جان من... (همان، ص 28)

یا

اندیشه هایم را ورق می زنم

هر فصل تو

موسم عریانی فکر من

در خیال بادی است

که برگ برگ می پیچد

و پرتاب می نماید مرا... (همان، ص 22)

دنیا شعری ریاضی به مانند تابلوهای نقاشی اش مملو از پیغام های لطیف و انسانی است که هر مخاطب به فراخور حال و دانش خود به فکر خوانی خالق آن می پردازد. تخیل در این مجموعه شعر بسیار پررنگ است و به جذابیت آن افزوده و کشش لازم را در مخاطب برای خوانش آن ایجاد می نماید. در واقع تخیل، عنصری است که به ارزش هنری یک شعر می افزاید. در این باره محمدرضا شفیعی کدکنی بر این باور است که هیچ تجربه ای از تجربه های انسانی بی تاثیر از نـیروی خیال در ارزش هنری و شعری نیست. بنابراین شعر هیچ شاعری، خالی از تـصویرپردازی های شـاعرانه و عـنصر تخیل نیست و بخشی از گیرایی شعر و تاثیربخشی آن، ناشی از خیال ورزی شاعر و ویژگی های هنری خیال پردازی شاعرانه است .

تخیل شاعر در این شعر به طرز بارزی خودنمایی می نماید:

تو می تابی

در کشمکش سایه دره های جانم

و بنفشه می کنی در باتلاق های بی امید

تو جارِ سبز یک برگ

در دست های سترگ صنوبر

در آغوش گرم خورشیدی... (همان، ص 18)

ریاضی در مجموعه شعر رنگین کمان شمال و جنوب خیال بعلاوه از محورها و اِلِمان های فرهنگی غافل نمانده و در بعضی از سروده های خود به آن ها گریزی زده است:

در تو شاهزاده ای

سوار بر اسب دلم می تازد

در من شهرزادی

هزار و یک شب

به انتظار می نشیند

و در هجای هر قصه

نام شب نو را تکرار می نماید. (همان، ص 40)

طبیعت، اِلِمان ها و نمادهای آن در این مجموعه شعر با بسامد بالایی به کار رفته است؛ مثل آسمان، فصول سال، باران، باد، رود، دریا، موج، گل، ماه، ابر، ستاره، درخت و ... این مساله بیانگر فکر طبیعت گرا و طبیعت دوست شاعر است که با هوشمندی، نوآوری و خلاقیت از این المان ها و نمادها مفاهیم نو و تعبیرات و ترکیبات شاعرانه پدید آورده است.

رنگین کمان شمال و جنوب خیال، مجموعه ای متکی بر دال و مدلول های تصویری و مفاهیمی شاعرانه است که برای دانستن کُنه آن بایستی از تابلوهای ویژه هر شعر، الهام گرفت. این مجموعه شعر در 75 صفحه با قیمت 50 هزار تومان به همت انتشارات افراز سال 98 راهی بازار شعر شده است.

یادآوری می گردد، نشمین ریاضی، نقاش و شاعری بوشهری ساکن انگلیس و متولد سال 1343 است. وی در خانواده ای اهل شعر و ادب عظیم شد و از همان کودکی به وسیله میرزا احمد دیّرى، پدرعظیم خود که خود نویسنده و یک عارف بود، با اشعار و شاعران کلاسیک ایران زمین مثل حافظ و سعدى و مولانا آشنا شد. ریاضی در جوانى هم به یاری دایی خود، علی دیّری، شاعر صاحب اثر جنوب، با سروده های شاعرانی چون نیما یوشیج، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانى، ناماعیل خویى و مهدى اخوان ثالث مانوس شد.

نشمین ریاضی در دوران مدرسه در زمینه انشانویسی توانایی چشمگیری داشته تا جایی که پیوسته مورد تشویق دیگران قرار می گرفته است و مطالعات زیادی هم در حوزه داستان و کتب تاریخی داشته است. همه این ها زمینه ساز گرایش وی به دنیای شعر می گردد. این بانوی شاعر و هنرمند پس از دیپلم به اروپا مهاجرت می نماید و در سال 2010 سرودن شعر را به صورت حرفه ای شروع می نماید. البته او در حوزه شعر تحصیلات آکادمیک ندارد و به صورت خودآموز با اوزان شعری و کاربرد قافیه و ردیف در شعر آشنا می گردد. وی در ادامه راه شاعری با تاثیر از اشعار شهرام میدری، شاعر جنوبی سرودن دوبیتی را آعاز می نماید و آن را به نام نخستین قالب برای سروده هایش برمی گزیند. نخستین شعرهای ریاضی در یک مجموعه شعر گروهی منتشر می گردد. وی در ادامه در زمینه رباعی و سپس شعر سپید به طبع آزمایی می پردازد که با استقبال مخاطبان شعر روبرو می گردد.

از ریاضی تا به امروز اشعاری در مجموعه های دوبیتى هاى بى مرز (سال 95)، رباعیات ملل پارسى سرا (سال 96)، دوبیتى هاى باران خورده، تلاعلوى مفاعیلن، رباعیات (سال 97)، راهیان شعر سپید (سال 98)، مادران سرزمین من (سال 98) به چاپ رسیده است. بعلاوه نخستین مجموعه شعر سپید وی با نام رنگین کمان شمال و جنوب خیال در سال 98 چاپ و دومین دفتر شعری ریاضی با نام گلی در کوچه باغ خواب (دوبیتی و رباعی) به همت نشر ایجاز در سال 99 راهی بازار شعر شده است.