ناشران: یاری وزارت ارشاد کافی نیست؛ صداوسیما همراهی کند - مجله عکسفا

یکی از اقدامات حمایتی که چند سالی است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بهبود شرایط ناشران و تقویت منابع کتابخانه ها انجام می دهد، خریداری کتاب از آنهاست.

براساس اعلام معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جلسه 620 و 621 هیأت انتخاب و خرید کتاب این وزارتخانه در مجموع خرید 700 عنوان کتاب در 80 هزار نسخه به مبلغ 32 میلیارد و 894 میلیون و 250 هزار ریال به تصویب رسید.

فعالیت این هیات به استناد بند (12) ماده 2 قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ماده 3 آیین نامه شیوه پرداخت یارانه در حوزه نشر و مطبوعات مصوب سال 1388 هیات دولت، با هدف مجموعه سازی بخشی از کتابخانه های کشور و به منظور توسعه کتابخوانی در حوزه فرهنگ عمومی و همچنین حمایت از انتشار کتاب های مناسب بر مبنای آیین نامه انتخاب و خرید کتاب مصوب سوم بهمن ماه 1394 انجام می گردد.

ناشران باید کتاب های خود را برای هیاتی که مدیرکل امور چاپ و نشر، ریاست آن را برعهده دارد، بفرستند و آثار در چهار گروه دین، علوم اجتماعی و انسانی و دانش عمومی، کودک و نوجوان، و هنر و ادبیات مورد آنالیز قرار می گیرد. بعد از تایید، خریداری کتاب انجام می گردد.

سال جاری این خرید با در نظر دریافت پروتکل های بهداشتی و گروه بندی ناشران انجام خواهدشد.

خرید ارشاد از ناشران، تاثیر چندانی ندارد

خرید کتاب از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد تا چه اندازه می تواند موجب بهبود شرایط ناشران گردد؟

رضا یکرنگیان، مدیر انتشارات خجسته دراین باره به خبرنگار ایرناپلاس می گوید: خرید وزارت فرهنگ و ارشاد تاثیر دارد، اما شاید 50 یا 100 نسخه از کتابی خریداری و چند ماه بعد وجه آن را پرداخت نمایند، این فرایند نمی تواند تاثیر آنچنانی بر ادامه فعالیت و حل مسائل نشر داشته باشد، اما در کل اقدام مثبتی است.

سرعت تغییر قیمت کاغذ باعث شده که ناشران، کتاب ها را در تیراژ پایین چاپ نمایند تا بتوانند از پس هزینه های چاپ مجدد آن برآیند. یکرنگیان با بیان اینکه تاخیر در پرداخت وزارت فرهنگ و ارشاد برای کتاب هایی که از ناشران خریداری می نماید، باعث کم اثر شدن این فعالیت می گردد، گفت: هزینه پرداختی اگر به صورت نقد یا با فاصله کم اتفاق بیفتد، برفعالیت ناشر تاثیر بهتری خواهد داشت.

باید بدنه نشر تقویت گردد

نخستین سالی نیست که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران کتاب خریداری می نماید، اما کرونا اوضاع ناشران را از همواره بدتر نموده است. در چنین شرایطی چه اقدامی می تواند به روی پا ماندن ناشران یاری کند؟

یکرنگیان شرح می دهد: از بودجه، توان و تصمیم گیری های وزارت فرهنگ و ارشاد اطلاع ندارم، اما در دیگر کشورها نیز اقداماتی برای روی پا نگه داشتن ناشران انجام می گردد. با وام دادن به ناشران موافق نیستم، ناشر اگر می توانست فروش داشته باشد، به وام نیازی نداشت. همچنین با یاری هایی که حالت تکدی گری دارد نیز مخالفم، باید بدنه نشر تقویت گردد.

به گفته این ناشر، آنچه اهمیت بالایی دارد، همراهی وزارت فرهنگ و ارشاد با ناشران است.

او ادامه می دهد: شرایط بد مختص نشر نیست؛ بخش های دیگر فرهنگ نیز درگیرند و دولت باید چاره ای بیندیشد؛ به طور نمونه مسئولان جلسه ای با اتحادیه ناشران و کتابفروشان داشته باشند تا برای این شرایط چاره ای بیندیشند.

وزارت ارشاد در حد توان یاری می نماید

فقط حوزه کتاب و نشر نیست که شرایط سختی را می گذراند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط متولی این بخش نیست، بنابراین محدودیت در بودجه ای که برای ناشران در نظر گرفته می گردد، منطقی به نظر می رسد.

مصطفی مقسمی؛ مدیر فروش نشر هوپا با بیان اینکه خرید وزارت فرهنگ و ارشاد می تواند یاریی برای ناشران باشد، به خبرنگار ایرناپلاس می گوید: وقتی در افق کلان تری نگاه می کنیم، می بینیم علاجی برای مسائل ناشران نیست. مسائل ناشران با رقم های خیلی بالاتر قابل حل است و چیزی که به ناشران تعلق می گیرد، محدودیت دارد زیرا وزارت ارشاد نیز به طور حتم برای این برنامه بودجه ای در نظر گرفته است که نمی تواند از آن فراتر رود؛ در واقع در حد توان سعی کرد به ناشران یاری کند.

به گفته مدیر فروش انتشارات هوپا، پرداخت وزارت ارشاد به ناشران به شکل های مختلفی انجام می گردد؛ گاهی دو ماه و گاهی، زمانی 8 یا 9 ماهه برای این پرداخت ضروری است آن هم در حالی که شرکت های پخش نیز بعد از همین مدت، هزینه کتاب ها را به ناشران پرداخت می نمایند.

وی می افزاید: سال جاری انتظار بر این است که پرداخت به ناشرانی که درگیر چگونگی پرداخت حقوق پرسنل خود هستند، با تاخیر انجام نگردد.

قیمت تبلیغات در رسانه ها با اقتصاد نشر همخوانی ندارد

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چه صورت می تواند به ناشران یاری کند، تا آنها دوران سخت رکود بازار و گرانی کاغذ را بگذرانند؛ در حالی که یاری جنبه تکدی گری پیدا نکند و برای این وزارتخانه هم ممکن باشد؟

مقسمی در این زمینه می گوید: وزارت ارشاد می تواند فعالیت هایی انجام دهد تا فرهنگ کتاب و کتابخوانی در کشور، تعریف و تبلیغ گردد. در صداوسیما فقط یک برنامه مناسب درباره کتاب به نام کتاب باز شبکه نسیم پخش می گردد. این در حالی است که این رسانه ساعات شب، بینندگان زیادی دارد و تبلیغات به گران ترین قیمت انجام می گردد.

وی ادامه می دهد: شرایط مالی و سود نشر قابل مقایسه با سود فراوری نوشابه یا سس نیست؛ قیمت تبلیغات در صداوسیما و دیگر رسانه ها با اقتصاد نشر همخوانی ندارد؛ وزارت فرهنگ و ارشاد می تواند برای این حوزه بستر مناسبی در نظر بگیرد.

به گفته این ناشر، تهیه کتاب برای کتابخانه ها مساله دیگری است که باید به آن توجه گردد زیرا میان کتاب هایی که مسئولان کتابخانه ها از این نشر درخواست می نمایند و کتاب های خریداری شده، تفاوت وجود دارد.

وی درباره یکی از اقداماتی که در راستای همیاری، دولت می تواند انجام دهد، می افزاید: در محدوده مرزداران، شهرداری منطقه تصمیم گرفت برای معین شدن مکان کتابفروشی ها تابلوهای نارنجی رنگی در نظر بگیرد؛ اگر دیگر مناطق تهران نیز اینگونه عمل نمایند، توجه بیشتری نسبت به کتابفروشی ها جلب خواهد شد. با چنین اقداماتی، زمینه فعالیت برای ناشران و دیگر فعالان این حوزه ساخته می گردد تا آنها بتوانند با آرامش بیشتری، روی کار خود متمرکز شوند.

خریداری کتاب از ناشران از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تنها یک راهی است که می تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد؛ هرچند امکان دارد بعضی از دوره ها، پرداخت در خرید این بخش با تاخیر صورت گرفته باشد.

در مجموع این اقدام با نگاه مثبت ناشران مثبت همراه است. اما تبلیغ و توسعه فرهنگ کتابخوانی در دیگر رسانه ها بویژه صداوسیما از دیگر فعالیت هایی است که با درنظر دریافت محدودیت های بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد، می تواند تاثیر خوبی بر فعالیت ناشران داشته باشد و به شکل غیرمستقیم به آنها یاری کند.

گزارش از آیدین پورخامنه