نداشتن تحرک بدنی یا چاقی؛ کدام خطرناک تر است؟ - مجله عکسفا

متاسفانه خیلی از ما سبک زندگی سالم و فعالی نداریم و درصد قابل توجهی از جامعه دچار اضافه وزن بوده یا به نوعی با مسئله ای در سلامتی خود که مرتبط با چاقی است دست و پنجه نرم می نمایند.

طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، افراد در فعالیت های هوازی بهتر از فعالیت های غیر هوازی و تمرینات قدرتی بهتر به توصیه ها عمل می نمایند. 52 درصد از افراد بالای 18 سال به میزان کافی به فعالیت های هوازی می پردازند اما فقط 22 درصد از این جمعیت طبق توصیه های کارشناسان سلامت، تمرینات قدرتی انجام می دهند. ما برای سلامتی و تندرستی به هر دو نوع فعالیت احتیاج داریم.

با این همه تاکید و توصیه هایی که مبنی بر حفظ وزن سالم و داشتن تحرک بدنی وجود دارد ممکن است این سوال برای تان مطرح گردد که بالاخره کدامیک به سلامتی بیشتر آسیب می زند: چاقی یا یکجا نشینی؟ طبق آمار و اطلاعات موجود، داشتن تحرک بدنی می تواند آمار مرگ و میر را در افراد با وزن نرمال، 50 درصد کاهش بدهد؛ کاهش چشمگیری است!

مطالعه ای برای آنالیز این واقعیت انجام شد و به آنالیز آمار و اطلاعات مرگ در میان 2000 مرد که عده ای از آنها چاق بودند و دیابت داشتند پرداخت. بعضی از این افراد علی رغم بیماری که داشتند از لحاظ فیزیکی فعال بودند، نرخ مرگ شان یک سوم کمتر از آنهایی بود که وزن بدنی نرمال داشتند و فقط کمی ورزش می کردند. این مطالعه بعلاوه دریافت که شاخص توده بدنی ارتباطی با ریسک مرگ نداشت اما سطح فیتنس فیزیکی با مرگ مرتبط بوده است. مثلا احتمال مرگ زودرس در افرادی که فیتنس بدنی شان کمترین بود، چهار و نیم برابر بیشتر از آنهایی بود به سطح بالایی از فیتنس رسیده بودند.

تاثیر چاقی و یکجا نشینی بر هم چگونه است؟

ما در خصوص اپیدمی شدن چاقی زیاد صحبت نموده ایم اما نباید این حقیقت را نادیده بگیریم که مشکل ِ نداشتن تحرک کافی هم وجود دارد. ترکیب این دو، برهم کنشی است که تاثیر را شدت می دهد. چاق بودن و تحرک بدنی نداشتن، ریسک مرگ را بالاتر از اینها هم می برد. بدون شک برای عده ای از افراد سخت است که وزن کم نمایند و همه نمی توانند با موفقیت مراحل کاهش وزن را پشت سر بگذارند و به وزن سالم برسند، اما کاری که بیشتر افراد می توانند انجام دهند این است که روزانه ورزش نمایند.

اما آیا ما این کار را می کنیم؟ این آمار درستی است که Los Angeles Times ارائه داده: 30 درصد از آمریکایی های بالای 6 سال، سبک زندگی یکجا نشینی دارند، به صورتی که به طور مرتب هیچگونه تحرک بدنی ندارند. واقعا چرا آدمها این میزان در ورزش کردن ناتوانند؟

چاقی و انگیزه ورزش

تحقیقی تازه روی موش ها تا حدودی ماجرا را روشن کرد: معلوم شد که خود ِ چاقی می تواند انگیزه ورزش کردن را نابود کند. بدون تردید اگر شما وزن تان زیاد باشد برای تان سخت تر است که بخواهید خودتان را حرکت دهید و ورزش کنید، اما این مطالعه نشان می دهد کمبود انگیزه می تواند از تفاوت های موجود در فعالیت مغزی بین افراد چاق و افراد غیر چاق ناشی گردد، دست کم در موش ها که اینطور است!

در این مطالعه محققان دریافتند در مغز موش های چاق، تغییراتی در سیگنال دهی دوپامین بوجود می آید که باعث می گردد تمایل کمتری برای حرکت کردن داشته باشند. در واقع چاقی، فعالیت گیرنده هایی را که به دوپامین در مغز واکنش نشان می دهند تغییر می دهد. دوپامین هورمونی است که بر خلق و خو، اشتها و تمایل ما به از جا بلند شدن و حرکت کردن اثر می گذارد. بعضی از دانشمندان این موضوع را به بحث کشیده اند که ممکن است چاقی از کمبود فعالیت بدنی ناشی نگردد، بلکه بی میلی به ورزش ممکن است ناشی از تغییرات در سیگنال دهی دوپامین باشد.

ورزش ممکن است نتواند بر تمام خطرات ناشی از چاق بودن غلبه کند اما مطمئنا یاری می نماید. در تحقیقی که روی بیش از 14000 مرد میانسال که خیلی از آنها چاق بودند انجام شد، سطح فیتنس این افراد به مدت 6 سال مورد پیگیری و کنترل بود. یافته ها نشان داد مردهایی که اجازه داده بودند سطح فیتنس شان افت کند، نرخ مرگ و میرشان بیشتر بود و ارتباطی هم با شاخص توده بدنی شان نداشت. این اطلاعات نشان می دهد ورزش تا چه حد مهم است. از سویی دیگر آنهایی که سطح فیتنس خود را بهتر نموده بودند، احتمال مرگ و میرشان را نیز کاهش داده بودند. به هر حال با تمام این جمع بندی ها به این نتیجه می رسیم که تحرک بدنی بیشتر می تواند احتمال مرگ را پایین بیاورد.

در ضمن پژوهش ها نشان داده اند که تحرک بدنی حتی اگر روی چاقی هم اثری نگذارد، باز هم احتمال مرگ را کاهش می دهد. به عبارتی دیگر، حتی اگر وزن هم کم نکنید، ریسک مرگ تان پایین تر می آید زیرا ورزشی که می کنید، سطح فیتنس و سلامتی تان را بالا می برد. این خبر خوبی است چون ورزش چیزی است که ما روی آن کنترل داریم و همواره هم عددی که تراوز نشان می دهد ملاک نیست.

حرف آخر

اجتناب از چاقی و سبک زندگی فعال داشتن هر دو برای سلامتی و طول عمر مهم اند. اما داشتن تحرک بدنی و از نظر جسمی سالم بودن، حتی اگر نتوانید به وزن ایده آل تان برسید امتیاز بیشتری نصیب تان می نماید. یک برنامه ورزشی مناسب که شامل تمرینات قدرتی و غیر هوازی باشد می تواند ساختار بدنی تان را نیز بهبود بدهد. تمرینات قدرتی می توانند میزان عضلات تان را افزایش بدهد و متابولیسم تان را بالا ببرد. پس هر وزنی که دارید ورزش کنید و تحرک بدنی را همواره داشته باشید.

پ