برای شام شب یلدا چی بپزم؟ - مجله عکسفا

آیین یلدا جزئیات مخصوص به خود را دارد: از شام شب یلدا تا خوراکی های شب یلدا هر کدام قصه و فلسفه ای دارند. هر سال خانواده ها و دوستان در شب یلدا یا همان شب چله کنار هم جمع می شوند تا طولانی ترین شب سال را در کنار هم سپری کنند. این دورهمی با رنگ انار، هندوانه، فال حافظ، خوراکی های خوشمزه و غذاهای محلی ویژه یلدا پر می گردد.

در ادامه این مطلب از کتاب کاله به سراغ دستور تهیه چند خوراکی ویژه شب یلدا رفته ایم. اگر از همین امروز در حال یافتن ایده سفره شب یلدا هستید، ما به کمک شما آماده ایم تا کمی از بار شما کم کنیم و در کنار شما باشیم.

شب یلدا و تاریخچه شب یلدا

برای خیلی از ما شب چله با نشستن دور سفره ای پر از غذا، میوه، نوشیدنی و آجیل تعریف می گردد. شب یلدا تداعی گر صدای پدر بزرگ است که شعر حافظ را بلند می خواند و دست های پرچروک مادربزرگ که برای هر کدام از مهمانانش ظرف های کوچکی از انار و آجیل را پر می کند.

شب چله یا همان جشن شب یلدا که در تاریخ و آیین ایرانی پیشینه طولانی دارد از غروب 30 آذر آغاز می گردد و با طلوع خورشید در صبح فردا یعنی روز اول دی به پایان می رسد.

با جستجوی معنای کلمه یلدا به زایش و تولد می رسیم. جالب است بدانید این لغت ریشه ای مسیحی دارد. این شب همان طور که اشاره کردیم هم زمان با انقلاب زمستانی است و پس از آن وارد چله بزرگ زمستان می شویم. این چله که روزهای سرد و سخت زمستان را شامل می گردد در دهم بهمن ماه به پایان می رسد.

هنوز به طور مشخص نمی توان گفت که شب یلدا از چه زمانی در تاریخ ایران جشن گرفته شده است. رد پایی که از این جشن باستانی به جا مانده است ما را به هفت هزار سال قبل می برد. با وجود کشفیات مختلف و بررسی آثار به جامانده، می توان با قطعیت گفت که این شب حدود 500 سال پیش از میلاد به تقویم رسمی ما ایرانیان اضافه شده است.

شام شب یلدا می تواند مجموعه ای از غذاهای محلی در کنار دسر ماست با انار و دارچین یا سالاد لبو و اسفناج باشد. بیاید نگاهی کوتاه به بعضی پیشنهادات غذاهای ویژه شب یلدا بیاندازیم.

پیشنهادات شام شب یلدا

شما برای تهیه شام مخصوص شب یلدا گزینه های زیادی دارید که طرز تهیه آن ها خیلی هم پیچیده و سخت نیست. می توانید با توجه به زمان بندی خود بهترین ها را انتخاب کنید. غذاهای ویژه این شب شامل: انواع خورشت ها، پلوها و آش های محلی است. شاید هم رژیم غذایی خاصی را دنبال می کنید و برایتان مهم است متناسب با رژیمتان غذا درست کنید.

غذاهای اصیل ایرانی همخوانی بیشتری با سفره یلدا دارد. پس بد نیست به سراغ معرفی غذاهای ایرانی شب یلدا به صورت دسته بندی شده برویم.

غذاهای برنجی مناسب شام شب یلدا

کم پیدا می گردد شخصی که از طعم پلوی مخلوطی خوشش نیاید و با دیدن دیس پلو بر سر سفره غذا انتخاب اولش برای کشیدن نباشد. به همین دلیل، چند نمونه از دستورهای تهیه پلوهای مخلوط را برای دسترسی راحت تر شما عزیزان در ادامه قرار داده ایم که با کلیک بر روی هر مورد می توانید به صفحه اختصاصی دستور پخت پلوی مخلوط وارد شوید.

• پلو ماهیچه مجلسی و خوشمزه با تمام نکات
• طرز تهیه لوبیا پلو با سویا مجلسی و خاص
• هویج پلو با مرغ مجلسی
• سبزی پلو با ماهی

دلمه سفره شام شب یلدا

انواع دلمه : دلمه گزینه ای عالی برای تنوع دادن و البته زیباتر کردن سفره یلدا است. شاید با نام دلمه اولین چیزی که به ذهنتان می رسد، دلمه برگ مو باشد اما این فینگر فود انواع مختلفی دارد که هر کدام دنیای متفاوتی دارند. در زیر به بعضی از انواع برگ مو اشاره شده است که با کلیک بر روی هر کدام می توانید به دستور تهیه انواع دلمه دسترسی پیدا کنید.

• دلمه کلم یا کلم شکم پر
• دلمه برگ مو؛ همراه با سس مخصوص دلمه مو
• طرز تهیه و پیچیدن دلمه کلم مجلسی

خورشت کدوحلوایی: شاید این غذا باب طبع خیلی ها نباشد، اما زود قضاوت نکنید. با وجود زعفران عطر و طعم کدو حلوایی کمتر حس می گردد، ضمن اینکه آنقدرها هم که فکر می کنید در کدوی خورشتی عطر و طعم کدو غالب نیست. اگر هم با طعم گوشت مسئله ای نداشته باشید، اضافه کردن گوشت یا مرغ به خورشت طعم آن را بهتر هم می کند.

انواع کوکو برای شام شب یلدا

کوکو سبزی: یک انتخاب عالی و ساده برای تزئین سفره یلدا است. غیر از کوکو سبزی که گزینه ای مناسب و سبک برای همراهی سایر غذاهای سفره یلدا است، انواع مختلف کوکو را می توانید برای دورهمی یلدایی تان درست کنید. چه شب یلدا چه هر بهانه دورهمی دیگر، کوکو همواره طرفدار دارد. در ادامه، انواع مختلف کوکو را برای دسترسی راحت تر شما فهرست کرده ایم که با کلیک بر روی هر عنوان می توانید به دستور تهیه هر مدل مراجعه کنید.

• کوکو سیب زمینی با ژامبون
• کوکو بادمجان مرحله به مرحله
• کوکو سیب زمینی ساده با دورچین پروتئینی
• کوکو اسفناج با پنیر تازه موزارلا
• کوکو ذرت و اسفناج؛ یک غذای سالم برای بچه ها
• کوکوی برگ کرفس
• کوکو کدو حلوایی

غذاهای محلی برای شام شب یلدا

علاوه بر غذاهایی که به آنها اشاره کردیم، هر منطقه از ایران غذاهای محلی خود را دارد که برای شام شب یلدا مناسب هستند و می توانید از بین آنها هم انتخاب های متعددی داشته باشید. برای مثال روغن و کره محلی، دوغ، ماست و پیاز در کردستان عناصر جدانشدنی فرهنگ غذایی این شب هستند. در ادامه غذاهای محلی بیشتری معرفی می کنیم.

• خورشت فسنجان: این خورشت محلی ویژه با طبع گرم و مزه لذیذش یکی از بهترین انتخاب هاست. شما می توانید آن را باتوجه به سلیقه خودتان و مهمان ها ترش، شیرین یا ملس تهیه کنید.
• مرغ ناردونی: این غذای لذیذ شمالی طعمی ویژه و فراموش نشدنی دارد. همان طور که از نامش پیداست، گزینه ای مجذوب کننده و کاملا مناسب برای شام شب یلدا است.
• مرغ شکم پر شمالی: یکی دیگر از غذاهای محلی مناسب شب یلداست که سوغات شمال ایران است. مرغ شکم پر با دورچین انار می تواند سفره شما را دیدنیی کند.
• مرغ ترش: این غذای اصیل و شمالی را حتما در منوی یلدایی خود داشته باشید. محال است مهمان های شما از خوردن این غذا شگفت زده نشوند و تا مدت ها حتما مزه این شام شب یلدا زیر زبان همه می ماند.
• کلم پلو شیرازی: مگر می گردد این غذا را در فهرست شام مخصوص یلدا نادیده گرفت؟ کلم پلو با آن طعم به یادماندنی یک انتخاب عالی است. کافی است تمام فوت وفن های تهیه این غذای اصیل شیرازی را رعایت کنید.
• ترش تره: خورشت ترشه تره غذای گیلانی خوشمزه ای است که به خصوص برای شب یلدا مناسب است. این خورشت را می توانید به همراه سبزی پلو با ماهی سفید گیلان، سیرابیج و سیر قلیه سرو کنید.
• خورشت قیمه نثار: خورش قیمه نثار غذای سنتی مخصوص قزوین است که شبیه قیمه است اما برخلاف قیمه با گوشت، برنج، خلال بادام، خلال پسته و پیاز داغ درست می گردد. این پلو مخلوط محلی تقریبا شبیه آجیل پلو است که پر از ترکیبات مغز آجیل است.
• آجیل پلو: آجیل پلو یا جواهر پلو را بیشتر در منطقه های از آذربایجان یا حتی منطقه ها آذری ایران خودمان برای مهمانی های رسمی تدارک می بینند. آجیل پلو را می توان با گوشت گاو، گوسفند یا مرغ پخت.
• کاری پلو شیرازی خاص و خوشمزه: کاری پلو یکی از غذاهای محلی شیرازی است. طعم این غذا آنقدر خوب است که در کل ایران کلم پلو پخته می گردد. استفاده از ادویه کاری در این غذا به آن طبعی گرم و عطر و طعمی خوش می دهد. ادویه کاری در آشپزی ایرانی و حتی بین المللی یک ادویه شناخته شده است. این ادویه مخلوطی از چندین چاشنی معطر مثل هل، زردچوبه و گشنیز است و خواص دارویی درمانی بسکمک به غذاها می بخشد. گذشته از ادویه کاری، وجود چاشنی های دیگر از جمله زعفران در کاری پلو شیرازی طعم خوب این پلوی مخلوط را دو چندان کرده است.
• قنبرپلو یا همان غم بر پلو شیرازی: قنبرپلو یا به زبان شیرازی غم بر پلو یکی از غذاهای اصیل این شهر پرآوازه ایران است. این پلوی مخلوط با طعم ملس در مراسم ها و مناسبت های خاص سرو می گردد که شب یلدا یکی از آن ها می تواند باشد. این پلوی مخلوط اگر با سالاد شیرازی سرو گردد، ترکیب فوق العاده ای خواهد ساخت.
• چکدرمه غذای محلی ترکمن ها: یکی از غذاهای رنگین و خوش طعم ترکمن ها چکدرمه است. یک غذای محلی که شباهت زیادی به استانبولی پلوی تهرانی ها دارد از مشهورترین غذاهای بندر ترکمن و آق قلا است. در زبان محلی به آن چکدیرمه یا چگدیرمه می گویند و به طور سنتی در دیگی به نام قازان پخته می گردد. مواد تشکیل دهنده اصلی چکدرمه گوشت، برنج، پیاز و رب گوجه فرنگی است.
• خورش سیرابیج گیلانی: خورش سیرابیج یا سیراویج یک خورشت گیلانی است که با برگ سیر خرد شده، تخم مرغ، نمک، فلفل و ادویه درست می گردد. طرز تهیه بسیار راحتی دارد که مدت زمان آماده سازی آن تنها در حدود 20 تا 25 دقیقه است.
• دمی یارما اردبیل: یارما نام یکی از غذاهای محلی اردبیل است که به نام دمی یارما یا همان بلغور پلو اردبیلی هم شناخته می گردد. یارما در زبان ترکی آذری به بلغور گندم گفته می گردد و نشان می دهد در پخت دمی یارما از بلغور استفاده می گردد.
• کدو پلو مازندرانی یا کهی پلا: یکی از غذاهای مازندرانی کدو پلو یا کهی پلا و کئی پلا است که در مازندران بین ساکنان این خطه محبوبیت زیادی دارد. معمولا بعد از پخت و پیش از سرو روی دیس کئی پلا نیمرو هم انداخته می گردد تا مجذوب کنندهیت برنج را دوچندان کند. کدو پلو غذای محلی آمل است اما در کل مازندران پخت و سرو می گردد.
• کوفته تبریزی: این غذای محلی آذری نقش پررنگی بین غذاهای محلی ایرانی دارد. تهیه این غذا ممکن است کمی سخت باشد و پیچیدگی های خاص خودش را داشته باشد، اما سفره شب یلدا بهانه خوبی برای امتحان کردن مهارتتان در آشپزی است. کافیست کمی حوصله و شجاعت در آشپزی به خرج دهید.

آش های مناسب شب شام یلدا

کنار غذاهای اصلی، آش و سوپ های مختلفی هم هستند که می توانند تکمیل کننده جشن یلدای شما باشند. در این روزهای سرد خوردن آش به مراتب از غذای برنجی بیشتر می چسبد. حتی خوردن غذاهای اصیل در شب یلدا از غذاهای بین المللی حس یلدا و ماهیت اصیل بودن این شب را بیشتر منتقل می کند. در ادامه، به چند دستور پخت آش های ایرانی اشاره خواهیم کرد.

• آش شولی یزدی: یزد ی ها آش شولی را حدود 10 تا 11 صبح و برای باز شدن اشتهایشان می خورند! این آش در یزد هم با چغندر و هم با شلغم پخته می گردد که می توانید بنا به ذائقه تان از یکی از این دو سبزی پرخاصیت استفاده کنید.می دهیم. اگر این آش را با چغندر یا شلغم آماده کنید رنگ آن به سبزی خواهد زد و اگر برای تهیه اش از لبو استفاده کنید، رنگ آش تان قرمز خواهد شد. اگر به چغندر دسترسی نداشتید، به جای آن از لبو استفاده کنید.
• آش اوماچو یا آش شولی: این آش محلی طعمی بی نظیر دارد و در یزد و کرمان تهیه می گردد. برای یک شب سرد پاییزی، اوماچو گزینه ای عالی است.
• آش ترخینه دوغ: این آش یکی از آش های سنتی و قدیمی ایرانی است که در بعضی از شهرها مانند: اراک، ملایر، کرمانشاه، همدان و بروجرد در مناسبت های مختلف پخته می گردد. این آش خوشمزه را بیشتر به نام شهر اراک می شناسند. همانطور که از نامش پیداست ماده اصلی این آش محلی، ترخینه است که ارزش غذایی بالایی دارد و برای روزهای سرد و افزایش ایمنی بدن گزینه مناسبی می تواند باشد.
• آش کشک به روش شمالی ها: این آش همانطور که از نامش پیداست با کشک و سبزیجاتی مثل: چغندر، اسفناج و سبزی مخصوص آش و حبوبات پخته می گردد. در این آش از کدو سبز و کدو حلوایی استفاده می گردد و آش کشک شمالی مزه استثنایی اش را مدیون این دو سبزی است.
• آش دوغ اردبیل: آش دوغ یکی از انواع آش های سنتی ایرانی است که اصالت آن به شهر سرعین اردبیل برمی گردد. این آش با طعم ملس در شهرهای مختلفی از جمله: تبریز، اردبیل، شیراز، ارومیه، رشت و مازندران پخته می گردد. برای حفظ اصالت ته مزه ترش این آش بهتر است برای پختش از دوغ سنتی یا حتی دوغ نعنا استفاده کنید.

شام شب یلدا و غذاهای مخصوص رژیم کتو و افراد وگان

فلسفه این شب به یادماندنی، دورهمی تمام اعضای خانواده یا حلقه دوستان است. پس باید سلیقه تمام افراد، حساسیت های غذایی و علایق آنها را در نظر بگیریم. اگر در میان مهمان های شما کسانی حضور دارند که وگان هستند یا رژیم کتو دارند، بهتر است غذاهای مخصوص آن ها را بشناسید و برایشان بهترین ها را تهیه کنید:

سوپ های مناسب شب یلدا برای افراد وگان

• سوپ خامه ای وگان
• سوپ گیاهی (وگان) با شیر نارگیل

دسرهای مناسب شب یلدا برای افراد وگان

• دسر یلدایی پاناکوتا با تم هندوانه ویژه افراد وگان
• طرز تهیه بستنی ماسالا وگان با شیر فندق
• طرز تهیه بستنی وگان قهوه با شیر بادام
• پای کدو حلوایی وگان

پیشنهاد دسر ویژه سفره شام شب یلدا

لذت دورهمی شب یلدا به دسرهای متنوع و رنگارنگی است که در این جشن ایرانی سرو می گردد. خوراکی هایی که در این شب تهیه می شوند معمولا طبعی گرم دارند یا از میوه های قرمز یا نارنجی مانند: انار، هندوانه، خرمالو یا پرتقال تهیه می شوند.

از محبوب ترین دسرهای شب یلدا می توان به این موارد اشاره کرد:

• چیز کیک کدو حلوایی
• لته کدو حلوایی
• دسر کدوحلوایی کبابی
• رولت انار
• پاناکوتای انار
• پودینگ خرمالو با کشمش
• رنگینک

جمع بندی

در این مطلب کوشش کردیم تا تمام گزینه هایی که به عنوان خوراکی های شب یلدا و شام شب یلدا مطرح هستند را با میوه های اصیل یلدا از جمله انار، هندوانه و کدو حلوایی معرفی کنیم. اگر جالی خالی نکته ای را در این مقاله حس می کنید برای ما بنویسید.

غذا و خوراکی محبوب شما برای این جشن ایرانی چیست؟ معمولا چه خوراکی هایی را در شب چله تهیه و سرو می کنید؟

مطلب خیلی قشنگی بود

من که خیلی خوشم اومد

خاطرات قدیمی زنده شدن، البته الانم خداروشکر ما رسم همیشگی رو داریم و همه فامیل شب یلدا کنار هم جمع میشیم

البته منطقه ما که کردستان هست بیشتر برای شب یلدا دلمه درست میکنیم، که خیلییییی هم خوشمزس، انار و هندونه هم که پایه ثابته البته با میوه و شیرینی و آجیل

ایشالا همگی هر سال تمام مناسبت ها رو به شادی و سلامتی بگذرونیم

آرزوی عزیز، ممنونیم که وقت گذاشتید و مطلب رو خوندین و البته خوشحالیم که تونستیم خاطرات خوب شما رو زنده کنیم. شاد باشید و یلداتون زیبا

چقدر خوب و کامل بود مطلبتون

کاش راجع به رسم و رسومات هر منطقه هم اشاره می کردین

مثلا ما در شمال آذربایجان شرقی شب چله یا همون یلدای شما، خیلی حافظ نمی خونیم بیشتر شعر های فولکلور قدیمی از شاعران منطقه خودمون می خونیم یا معمولا تو خانواده ها کسی هست که ساز محلی (عاشیق هم می گن) می زنه و برا جمع می خونه…

غذا ها معمولا غذا هایی که اشاره کردین هستش با اینکه اونجا شب چله خیلی سرد میشه ولی هندونه حتما باید باشه اصلا شب چله بدون هندونه معنی نداره

زیر کرسی دور هم نشستن یکی از نوستالژی های شب چله برا خود منه . ..البته الان تقریبا نیست دیگه

خلاصه مرسی ازتون دا… ما رو بردین تو خاطره ها …

وحید عزیز، ممنون از این که وقت گذاشتین و مقاله ما رو خوندین و البته مرسی که از مراسم آذربایجان شرقی گفتین. امیدواریم شب های یلدای پیش روتون خاطره ساز و زیباتر از همواره باشه با آوازها و موسیقی های زیبا.

یلدا به عنوان یک آیین ایرانی با قدمتی تاریخی همواره مورد احترام مردم این سرزمین با تنوع قومی فراوان بوده و خواهد بود.

رکن اصلی این شب طولانی سال در بزم خانواده ها ، شب چره بوده که معمولا با میوه و آجیل برگزار می شده.

قطع و یقین این مراسم به واسطه زمان برگزاری که در شب اتفاق می افتاده همراه با پذیرایی شام بوده و مقاله بالا کوششی با ارزش برای اشاره به خوردنی هایی به غیر از آجیل و میوه دارد که به معرفی موارد وسوسه انگیزی می پردازد.

با اینکه در هیچ خرده فرهنگی از یلدا اشاره ای به شام نبوده ولی این کوشش ستودنی ست . با احترام

ایمان عزیز، ممنونیم از روایت شیواتون از شب یلدا. امیدواریم شب یلدا و شب چره خوب و خاطره انگیزی رو سپری کنید.

عالی و مفید بود????????

سمیه عزیز، خوشحالیم که تونستیم رضایت شما رو داشته باشیم.