جنگل های بلوط خراسان شمالی، جاذبه ای بکر برای گردشگران - مجله عکسفا

وجود 1100 گونه گیاهی در خراسان شمالی

خراسان شمالی بیش از 13 هزار و 695 هکتار ذخیره گاه جنگلی از گونه های ارس، زالزالک، فندق، گردو، انجیر، انار، بلوط، انگور وحشی و... دارد. تعداد گونه های گیاهی در این استان 1100 گونه است که بین 110 تا 150 گونه گیاهان دارویی، 70 تا 90 گونه گیاهان انحصاری در معرض خطر و 40 تا 50 گونه گیاهان آسیب پذیر وجود دارد.

تنوع و رویش طبیعی گیاهان دارویی به علت شرایط اقلیمی خاص این استان و شرایط توپوگرافی منطقه است. آنغوزه، باریجه، گون، کتیرا، کندل، بومادران، افسطین، کاسنی، خاکشیر اصل، کاکوتی (آنخ)، شیرین بیان، مریم گلی، زرشک و زیره سیاه از جمله گیاهان دارویی شاخص خراسان شمالی هستند.

شاید کمتر سخن از وجود جنگل در استان خراسان شمالی به میان آمده باشد اما استان خراسان شمالی جنگل نیز دارد. یکی از مناطق جنگلی این استان در شهرستان مانه و سملقان و در ارتفاعات ضلع جنوبی جاده آسیایی و از روستای جوزک تا نزدیکی شهر آشخانه واقع شده است. این جنگل به صورت کمربندی به عرض 3 الی5 کیلومتر و طول20 کیلومتر در دامنه شمالی رشته کوه آلاداغ در محلی به نام کوه یامان داغی و در فاصله 70کیلومتری غرب بجنورد و فاصله 20 کیلومتری شهر آشخانه، مرکز بخش مانه و سملقان است.

رویشگاه 25هزر هکتاری بلوط

یکی از گونه های منحصربه فرد این منطقه به لحاظ رویشگاهی گونه بلوط است. این رویشگاه جنگلی منحصربه فرد بلوط استان خراسان شمالی وسعتی حدود25 هزار هکتار دارد.

در سال های اخیر به منظور مدیریت و حفاظت از این جنگل ها در غالب سه فاز، مطالعه و طرح جامعی تهیه شد. بلوط مهم ترین جنگل طبیعی استان است که به واسطه قرار دریافت در منتهی الیه جنگل های هیرکانی دارای اهمیت ویژه و حساسی به لحاظ اکولوژیکی بوده و تنها جنگل بلوط در شرق کشور است.

جنگل های هیرکانی که مختص جنگل های شمال ایران است از شهر آستارا در استان گیلان شروع و تا نزدیکی شهر آشخانه ادامه می یابد. با توجه به تفاوت اقلیم و آب وهوای این استان با استان های شمالی کشور، وجود این جنگل ها در این منطقه به موضوعی جالب و با اهمیت برای سازمان جنگل ها و محافل علمی تبدیل شده است.

درخت بلوط دارای گونه های متعددی است که برخی در شمال کشور و برخی در جنگل های غرب و شمال غرب کشور دیده می شود. گونه بلوط منطقه درکش استان خراسان شمالی از انواع گونه های شمال کشور بوده و با نام علمی Quercus castanifolia شناخته می شود. البته لازم به ذکر است احتمال وجود دو گونه دیگر بلوط نیز در این جنگل ها دور از انتظار نیست که این موضوع در طرح های مطالعاتی و دانشگاهی در حال مطالعه است.

اهمیت جنگل های بلوط

جنگل های بلوط شمال کشور و منطقه درکش از قدیمی ترین جنگل های جهان هستند. این جنگل ها از چهار وجه اهمیت بسیار دارد و شایسته حفاظت و حراست است:

حفظ گونه های بلوط در حال انقراض در استان خراسان شمالی: این جنگل ها به درستی توانسته است این مسئولیت را انجام دهد، زیرا تنها منطقه ای است که خارج از منطقه شمال و شرق کشور، بلوط به صورت انبوهی رویش داشته است.

انجام فعالیت های تحقیقاتی در خصوص بلوط در منطقه شرق ایران: این جنگل شرایطی را فراهم کرده است تا علاقه مندان به پژوهش در حوزه تحقیق علوم جنگلی با آسودگی تحقیق انجام دهند.

زیبایی و جذب گردشگران: در صورت تأمین زیرساخت ها، منطقه موردنظر به شدت قابلیت جذب گردشگر را دارد.

ثبات بیوسفر در سطح منطقه مانه و سملقان: مطالعات مختلف نشان می دهد جنگل های بلوط سهم قابل توجهی در کنترل آب وهوا و ثبات بیوسفر دارد.

با توجه به اهمیت این جنگل ها سعی شده برنامه ریزی حفاظت جنگل ها به نحوی انجام گیرد که از قدرت خسارت زایی بسیاری از تخریب ها و تجاوزها به این جنگل ها کاسته شود. البته با توجه به گستردگی دامنه حفاظت، انجام آن سخت و طاقت فرسا خواهد بود و سرمایه ای هنگفت را می طلبد، بااین حال برای جنگل های این منطقه که ذخایر ژنتیکی باقی مانده از دوران سوم زمین شناسی محسوب می شوند به جهاتی می توان چنین جایگاهی را قائل شد.

منطقه نمونه و روستای هدف گردشگری درکش، رویشگاه گونه های بلوط شرق کشور

روستای درکش واقع در دهستان آلمه از توابع بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان است که در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه واقع شده و از جاده اصلی 2 کیلومتر فاصله دارد. درکش آب وهوای معتدل، طبیعتی جنگلی و کوهستانی و نیز چشمه سارهای بسیار دارد. تنها جنگل بلوط شرق کشور در اطراف این روستا واقع شده است. به علاوه در کوهسارها و دره های مجاور باغات میوه، انواع گیاهان دارویی و گونه های مختلف جانوری وجود دارد.