وقتی برای نخستین بار نام خلیج فارس به سر زبان ها افتاد - مجله عکسفا

در تاریخ نوشتاری و در حدود 500 پیش از میلاد و همزمان با قدرت گیری دولت هخامنشیان برای نخستین بار نویسنده ای اهل آسیای صغیر با نام هکاتئوس از عنوان Persikos Kolpos یا همان خلیج فارس برای نامیدن پهنه آبی جنوب فلات ایران استفاده می کند و مکررا توسط دیگر جغرافیدانان و نویسندگان یونانی این نام مورد استفاده قرار گرفته و گسترش و محبوبیت پیدا می کند.

این مهم که نامیدن دریا به خلیج فارس توسط دیگر ملت ها و اقوام اجرا شده حاوی این نکته مهم است که نامگذاری دریای پارس دستوری و برحسب فشارهای سیاسی و خواست یک فرد و شاه نبوده و در جریان یک فرایند تاریخی و اجتماعی این رخداد حاصل شده و رواج و محبوبیت و بقا یافت به گونه ای که براساس اسناد جغرافیایی، نام خلیج فارس حتی بسیار پیش از تولد مسیح به عنوان جزئی از میراث جغرافیایی بشر ثبت شده و نام و یک مفهوم کاملا شناخته شده بدل گشته بود.

جدای از وجود شواهد دیرینه تعامل و روابط فرهنگی و اقتصادی دو سویه در میان کرانه های شاقتصادی و جنوبی خلیج فارس از حدود هزاره سوم پیش از میلاد آن چه که امروزه بیشتر پژوهشگران بر آن باور هستند، این است که در دوران هخامنشیان خلیج فارس یک پهنه دریایی و آبی درون سرزمینی در گستره وسیع آن امپراتوری به شمار می رفته است.

طرح مهر هخامنشی بدست آمده از محوطه میراث جهانی قلات بحرین

تسلط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایرانیان بر جزیره ها و کرانه های جنوبی خلیج فارس تا کرانه های خاوری عربستان و سرزمین های داخلی عمان در آن دوره به خوبی از حضور فرمانداران ایرانی در جزیره قشم، وجود شواهد باستان شناختی چون مهر متعلق به یک فرد درباری پارسی از جزیره بحرین و قلعه معروف آن، کشف پایه ستون هخامنشی در جزیره فیلکه در نزدیکی کویت امروزی، کشف آثاری متعلق به تمدن هخامنشیان در منطقه ظهران عربستان همچون یک مهر درباری، کشف سرپیکان های سه پره و ظرف های سفالی شاخص هخامنشیان در محوطه باستانی رومیلاه که امروزه در شهر العین امارات و چند صد متری مرز عمان قرار گر فته است و مهم تر از همه اشاره مکرر به سرزمینمَکَ (شامل کشور عمان و امارات متحده عربی امروزی) به عنوان یکی از خراجگزاران در متن های هخامنشی و نمایش پیکر یکی از اهالی آن سرزمین باستانی در میان سایر اقوام که تخت شاه هخامنشی را بر دوش خود گرفته اند، به خوبی معین می شود.

براساس منابع تاریخی، حاکم نشین سرزمین مَکَ/ مکیا/ مچیا در دوره هخامنشیان، شهری بوده به نام ایزکی در 400 کیلومتری جنوب رأس مسندام و 100 کیلومتری جنوب باختری مسقط امروزی و جالب آن که در دو گل نوشته شماره 679 و 680 که از باروی تخت جمشید به دست آمده از فردی که عنوان فرماندار مَکَ را داشته نام برده می شود که در بندر هخامنشی نزدیک بوشهر امروزی، احتمالا پیش از عزیمت به کرانه های جنوبی خلیج فارس، سهمیه آذوقه دریافت می کند.

اشاره به موارد یاد شده برای یاداوری و تأکید بر این مهم است که فرایند نهاده شدن نام پارس و پارسیان بر دریای حدفاصل فلات ایران و عربستان نه یک شبه و بر اثر یک دستور سیاسی و تحریف تاریخی که براساس یک فرایند حضور و نفوذ تمدنی چندین هزار ساله، دست کم از 2500 سال پیش به این سو بوده است و هر تغییر در نام کهن نام ترین پهن دریایی جهان، براساس نیات سیاسی و نژادی و اقدام به تحریف عامدانه تاریخی، فارغ از سیر و تحول طبیعی آن نوعی کج دهنی به میراث بشری و میراث مشترک ساکنان حوزه تمدنی خلیج فارس بوده و موجب شعله ور شدن آتش نفرت و عناد در میان ساکنان دیرین دو سوی کرانه های این دریای نیلگون خواهد شد.

نمایش نماینده اهل مکَ در صحنه اورنگ بران شاهی در نقش رستم و تخت جمشید که با نوشته به خط میخی معرفی گشته است. قالب آن که شکل دقیق دشنه ای که این فرد بر دوش دارد تنها در کاوش های گورهای مناطق جنوبی تنگه هرمز و عمان بدست باستان شناسان رسیده است.

ایسنا