کشف نخستین دخمه زرتشتی دوره ساسانی تا قاجار در تفرش - مجله عکسفا

سیدمحمد حسینی مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت که اکتشاف دخمه زرتشتی در جریان آنالیز ها برای ثبت قلعه تاریخی خلچان تفرش در لیست آثار تاریخی رخ داد و در ارزیابی ها، قدمت آثار کشف شده در این دخمه، حدود 800 سال تخمین زده شده و به دوران ایلخانی باز می گردد.

وی اضافه نمود که اهمیت اکتشاف این دخمه از این حیث است که نخستین دخمه زرتشتی کشف شده در کشور مربوط به قرن هفتم هجری بوده و در واقع تا به امروز هیچ دخمه زرتشتی در کشور مربوط به حد فاصل دوره ساسانیان تا دوره قاجار (حدود 1300 سال) کشف نشده بود.

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی بیان نمود که تعدادی قطعات سفالی و ظروف و نیز 50 تکه استخوان در این اکتشاف به دست آمده که تحقیقات بیشتر در زمینه مشخص دقیق قدمت این آثار در دست آنالیز است و کاوش همچنان ادامه دارد.

حسینی گفت که در حال حاضر قدیمی ترین اثر تاریخی شهر تفرش، مسجد ششناو با قدمت 900 سال مربوط به دوره سلجوقی و قرن پنجم هجری قمری بوده و دخمه کشف شده اخیر، با 800 سال عمر، دومین اثر تاریخی این شهر از نظر قدمت است.

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی بیان نمود:

نمونه این دخمه ها در کشور تا به امروز در شهرهای یزد و شهر ری و سایر شهرها کشف شده اما مربوط به دوران قبل از ورود اسلام یا بعد از دوره قاجار بوده و دخمه کشف شده در تفرش، نخستین دخمه زرتشتی مربوط به حد فاصل دوره های ساسانی و قاجار است.

وی یادآور شد که دخمه قلعه خلچان تفرش، دومین دخمه تاریخی کشف شده در استان مرکزی است و نخستین نمونه این دخمه در شهرستان خنداب تحت عنوان یال حوض قبلا کشف شده که در سال 87 در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.

حسینی گفت که مسئله حائز اهمیت در رابطه با این دخمه آن است که نشان از زندگی زرتشتیان در کنار مسلمانان در شهر تفرش در قرون هفتم و هشتم هجری دارد.

در فرهنگ زرتشتی بعد از فوت افراد، جسد آن ها را در فضای بلند می گذاشتند تا گوشت آن خورده گردد و سپس استخوان ها را در محوطه ای دایره ای شکل دفن می کردند که به آن دخمه گفته می گردد و اصطلاحا به آن نام برج خاموشی نیز می گویند.

تپه قلعه خلچان شهر تفرش دارای یک قلعه تاریخی مربوط به قرن هفتم و بعلاوه فضایی مدور به عنوان برج خاموشی یا همان دخمه زرتشتی است.